Prawo upadłościowe zawiera ciekawy przepis, który pozwala złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości przedsiębiorcy, także po jego śmierci. Wniosek wierzyciela o ogłoszenie upadłości zmarłego dłużnika-przedsiębiorcy może okazać się skutecznym i szybkim sposobem na wyegzekwowanie należności.
Jak to zatem wygląda?
Upadłość przedsiębiorcy może zostać ogłoszona po jego śmierci wtedy, gdy wniosek zostanie złożony w terminie roku od dnia jego śmierci. Jest to tego rodzaju termin, którego przekroczenie powoduje bezwzględne wygaśnięcie tego uprawnienia. Jest to tak zwany termin prekluzyjny. Nie jest możliwe przywrócenie takiego terminu.
Jeśli ustanowiono zarząd sukcesyjny (spróbuję Wam napisać kiedyś o nim coś więcej), wniosek o ogłoszenie upadłości zmarłego przedsiębiorcy, można złożyć także po upływie roku od dnia śmierci przedsiębiorcy, ale przed wygaśnięciem zarządu sukcesyjnego.
Taki wniosek o ogłoszenie upadłości po śmierci przedsiębiorcy może złożyć:
- - wierzyciel,
- - zarządca sukcesyjny,
- - spadkobierca,
- - małżonek,
- - dzieci,
- - rodzice.
Musicie pamiętać, ze spadkobiercą może nie zostać małżonek lub dzieci, czy rodzice zmarłego. Ustawodawca jednak zdecydował, że nawet gdy małżonek, dzieci lub rodzice zmarłego nie odziedziczą spadku po zmarłym przedsiębiorcy, to i tak mają uprawnienie do złożenia wniosku o ogłoszenie jego upadłości.
Czy takie rozwiązanie może być korzystne?
Osoby z kręgu spadkobierców w przypadku istnienia licznych długów spadkowych, zazwyczaj po prostu odrzucają spadek. W innej sytuacji jest wierzyciel, który może mieć problem z egzekucją swojej należności po śmierci dłużnika. Będzie on miał wprawdzie interes w złożeniu wniosku o wszczęcie postępowania spadkowego. Postępowanie spadkowe jednak w przypadku odrzuceń spadku przez najbliższą rodzinę może toczyć się wiele miesięcy, tym bardziej, jeśli dalsza rodzina jest liczna i rozproszona. Szybszym i skuteczniejszym sposobem dla wierzyciela, aby odzyskać przynajmniej w jakiejś części swoją należność, może okazać się złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości po śmierci swojego dłużnika-przedsiębiorcy, czyli próba uzyskania swojej należności poprzez właśnie likwidację jego majątku w toku upadłości. Przepisy nie wymagają tu jednoczesnego wszczęcia postępowania spadkowego.
Spadkobierca niebędący małżonkiem, dzieckiem lub rodzicem zmarłego, może mieć natomiast problem z dochowaniem rocznego terminu na złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości. Przymiot spadkobiercy zazwyczaj będzie wynikał z postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku, a tak jak pisałam wyżej, jego uzyskanie może potrwać nawet kilkanaście miesięcy, zatem trwać dłużej niż rok od śmierci przedsiębiorcy.
Jeśli taki wniosek o ogłoszenie upadłości po śmierci przedsiębiorcy zostanie złożony, to wnioskodawca staje się oczywiście uczestnikiem postępowania. Jeśli w postępowaniu nie będzie brał udziału spadkobierca, sąd w postanowieniu o ogłoszeniu upadłości ustanowi kuratora. Jeśli spadek został zbyty przed ogłoszeniem upadłości, to nabywca spadku także będzie uczestnikiem postępowania, co więcej - będą wobec niego stosowane przepisy dotyczące upadłego.
Do masy upadłości po zmarłym przedsiębiorcy wchodzić będą tylko aktywa spadku. Wszelkie zaś zapisy i polecenia testamentowe uznaje się za bezskuteczne wobec masy upadłości. Podobnie sprawa ma się z czynnościami upadłego, dokonanymi na sześć miesięcy przed śmiercią przedsiębiorcy.
Jeśli w toku postępowania upadłościowego dojdzie do przyjęcia spadku, to wszelkie skutki związane z tym przyjęciem spadku, powstaną dopiero po zakończeniu postępowania upadłościowego.
Co istotne, po zakończeniu postępowania upadłościowego lub jego umorzeniu, wyciąg z zatwierdzonej listy wierzytelności, zawierający oznaczenie wierzytelności oraz sumy na jej poczet otrzymane przez wierzyciela, stają się tytułem egzekucyjnym przeciwko spadkobiercy.
Na razie takie rozwiązanie nie jest zbyt często stosowane w praktyce. Szczególnie jednak dla wierzyciela zmarłego przedsiębiorcy może to być korzystna - przede wszystkim szybsza – opcja w wyegzekwowaniu swojej należności.
