Kto może złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej?

Problemy finansowe i związana z nimi decyzja o złożeniu wniosku o ogłoszenie upadłości, wydaje się sprawą… można powiedzieć—nawet intymną, czymś bardzo prywatnym. Co do zasady, przepisy Prawa upadłościowego pozwalają złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości jedynie samemu dłużnikowi—osobie, która popadła w kłopoty finansowe i nie jest już w stanie spłacać swoich zobowiązań. Jak wspomniałam — jest to zasada, od której przewidziano wyjątki. Wyjątki te mogą powodować naruszenie tej sfery prywatności, w której pozostawać ma — w naszym przekonaniu - konieczność ogłoszenia upadłości.

Zgodnie z Prawem upadłościowym (art. 8 i art. 9), oprócz samego dłużnika, wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej, może złożyć także wierzyciel. Może to nastąpić w przypadku, gdy wniosek dotyczyć będzie:

• - osoby fizycznej, która była przedsiębiorcą i zaprzestała jej prowadzenia — wyłącznie w terminie roku od dnia wykreślenia z właściwego rejestru;
• - osoby fizycznej, która przestała być wspólnikiem osobowej spółki handlowej;
• - osoby fizycznej, która faktycznie prowadziła działalność gospodarczą, ale nie dopełniła obowiązku jej zgłoszenia we właściwym rejestrze—także wyłącznie w terminie roku od dnia zaprzestania prowadzenia tej działalności.

Jak widać, przepisy wskazują dwa przypadki, w których wierzyciel ma uprawnienie do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenckiej. Pierwszy przypadek, w którym znaczenie ma formalny aspekt prowadzenia działalności gospodarczej, czyli gdy dłużnik jest wpisany do właściwego rejestru. Drugi przypadek, kiedy znaczenie ma faktyczne wykonywanie działalności gospodarczej, a dłużnik dokonał wpisu do właściwego rejestru.

Łatwo ustalić termin dla wierzyciela na złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenckiej w pierwszym przypadku — tu momentem rozpoczęcia biegu rocznego terminu, jest wykreślenie z właściwego rejestru, i datę tą można ustalić bez większego problemu. Ustalenie, kiedy dłużnik zaprzestał wykonywania jedynie faktycznie prowadzonej działalności gospodarczej, bez wpisu do rejestru, może okazać się bardzo trudne. Nie wiadomo, czy chodzi tu o zamiar samej osoby fizycznej, która podejmuje decyzję o zaprzestaniu prowadzenia takiej - niewpisanej do właściwego rejestru - działalności gospodarczej, czy może o datę dokonania ostatniej czynności w ramach tak wykonywanej działalności? Wykazanie którejkolwiek z tych dat często będzie niemożliwe.

Po upływie roku od wskazanych momentów czasowych—czy to wykreślenia z właściwego rejestru, czy to zaprzestania prowadzenia działalności gospodarczej jedynie faktycznie wykonywanej — prawo wierzyciela do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenckiej wygasa. Jest to tak zwany termin prekluzyjny, czyli taki, którego nie sposób przywrócić. Przepisy Prawa upadłościowego na to nie pozwalają.